Web server là một thành phần thiết yếu trong việc vận hành website, nhưng vẫn còn nhiều người chưa hiểu rõ về khái niệm này. Bài viết dưới đây sẽ giải thích chi tiết về web server là gì, vai trò, cách hoạt động, cũng như các loại web server phổ biến hiện nay.
Định Nghĩa Web Server
Web server được định nghĩa là một hệ thống máy tính hoặc phần mềm có chức năng lưu trữ và cung cấp nội dung cho trang web dưới dạng văn bản, hình ảnh, video và dữ liệu ứng dụng cho các khách hàng yêu cầu. Phần mềm trình duyệt web là ứng dụng khách phổ biến nhất, nơi mà người dùng gửi yêu cầu để tải nội dung từ web server khi nhấn vào liên kết hoặc tải tệp tin.
Khi một máy chủ web giao tiếp với trình duyệt, nó thực hiện thông qua giao thức Hypertext Transfer Protocol (HTTP). Nội dung thường được mã hóa bằng Hypertext Markup Language (HTML) và có thể là tĩnh (ví dụ: văn bản và hình ảnh) hoặc động (như giá cả được tính toán theo thời gian thực).
Để hỗ trợ cung cấp nội dung động, đa số web server đều hỗ trợ ngôn ngữ kịch bản phía máy chủ như ASP, Javascript, PHP, Python và Ruby.
Tầm Quan Trọng của Web Server
Để một website hoặc ứng dụng có thể truy cập trên internet, cần có hosting hoặc VPS để lưu trữ dữ liệu. Vietnix, một trong những nhà cung cấp dịch vụ hosting uy tín tại Việt Nam, cung cấp nhiều gói dịch vụ với cấu hình đa dạng, giúp đảm bảo tốc độ và sự ổn định cho website của bạn.
Chức Năng Của Web Server
Web server không chỉ đơn thuần là nơi lưu trữ dữ liệu mà còn có nhiều chức năng quan trọng khác trong quá trình xử lý yêu cầu từ trình duyệt web. Dưới đây là một số chức năng chính của web server:
Xử Lý Yêu Cầu HTTP
Khi người dùng truy cập vào một trang web, trình duyệt sẽ gửi một yêu cầu HTTP đến web server. Server sẽ xử lý yêu cầu này, truy xuất dữ liệu cần thiết và tạo ra phản hồi HTTP với mã trạng thái, tiêu đề và nội dung tương ứng. Phản hồi này sau đó sẽ được truyền tải trở lại trình duyệt để hiển thị cho người dùng.
Kết Nối Linh Hoạt
Web server có khả năng kết nối linh hoạt với nhiều nguồn dữ liệu và thiết bị khác nhau. Điều này giúp nó đáp ứng tốt với lưu lượng truy cập biến động và dễ dàng tích hợp với các dịch vụ bên ngoài như đám mây và API.
Chương Trình Chuyển Đổi Thông Minh
Web server không chỉ thực hiện nhiệm vụ đơn giản là truyền tải dữ liệu. Nó còn có khả năng tự động điều chỉnh theo lưu lượng truy cập, cạnh tranh tài nguyên và tối ưu hóa hiệu suất làm việc.
Cách Hoạt Động Của Web Server
Khi bạn truy cập một website, bạn thực hiện yêu cầu từ một web server. Dưới đây là quy trình hoạt động của một web server:
- Trình duyệt phân giải tên miền thành địa chỉ IP: Khi bạn nhập địa chỉ như https://vietnix.vn/blog/, trình duyệt sẽ xác định địa chỉ IP tương ứng. Nếu không có thông tin trong bộ nhớ cache, trình duyệt sẽ gửi yêu cầu tới máy chủ DNS để tìm kiếm địa chỉ IP.
- Yêu cầu URL đầy đủ: Sau khi xác định địa chỉ IP, trình duyệt sẽ gửi yêu cầu URL đến web server.
- Server gửi phản hồi: Web server sẽ phản hồi lại bằng trang được yêu cầu hoặc thông báo lỗi nếu trang không tồn tại.
- Hiển thị trang web: Cuối cùng, trình duyệt sẽ nhận và hiển thị nội dung trang cho người dùng.
Phần Cứng và Phần Mềm Của Web Server
Phần Cứng
Phần cứng web server thường là một máy tính có chức năng lưu trữ các tệp như hình ảnh, tệp JavaScript, HTML, và phải kết nối với internet để phục vụ người dùng qua tên miền.
Phần Mềm
Phần mềm web server theo dõi người dùng khi họ truy cập vào tệp host thông qua ít nhất một máy chủ HTTP. Mỗi máy chủ HTTP phải tương thích với phần mềm có khả năng đọc URLs. Các trình duyệt đều cần tệp host hoạt động trên web server để gửi yêu cầu bằng HTTP.
Giao Tiếp Thông Qua HTTP
Web server cung cấp dịch vụ hỗ trợ HTTP, giao thức cho phép truyền siêu văn bản giữa hai máy tính. Giao thức này quy định các quy tắc để truyền thông giữa khách và server.
Một số điểm cần lưu ý về HTTP:
- Textual: Tất cả các lệnh đều là văn bản đơn thuần.
- Stateless: Không ghi nhớ thao tác trước đó.
Tại web server, máy chủ HTTP sẽ xử lý và trả lời mọi yêu cầu. Nếu yêu cầu phù hợp với tệp đang có, máy chủ sẽ gửi nội dung đến trình duyệt. Nếu không, máy chủ sẽ thông báo lỗi, chẳng hạn như “404 Not Found”.
Các Loại Web Server Thông Dụng
Nginx
Nginx là một web server nhẹ, được phát triển với mục đích phục vụ các trang web lớn. Nginx nổi bật với hiệu suất cao và ổn định, với 6.52% các website lớn sử dụng tính đến thời điểm hiện tại. Nginx hỗ trợ nhiều hệ điều hành như Linux, Windows, MacOS.
Internet Information Services (IIS)
Do Microsoft phát triển, IIS là web server tích hợp với hệ điều hành Windows Server. Với gần 248 triệu website sử dụng, IIS cho phép tùy chỉnh tính năng và tận dụng sức mạnh của ASP.NET.
Apache HTTP Server
Apache là máy chủ web phổ biến nhất thế giới, được phát triển bởi cộng đồng mã nguồn mở. Đến giữa năm 2018, Apache đã phục vụ 54.2% các website đang hoạt động.
Apache Tomcat
Tomcat là một Java Servlet phục vụ các ứng dụng Java Servlet và JavaServer Pages. Được phát triển bởi Apache Software Foundation, Tomcat hỗ trợ nhiều phiên bản API tương ứng.
Lighttpd
Lighttpd là một phần mềm mã nguồn mở, nổi bật với khả năng linh hoạt và an toàn. Nó không tiêu tốn nhiều tài nguyên và chạy trên nhiều hệ điều hành phổ biến.
Đặc Điểm Của Một Web Server
Web server có khả năng lưu trữ nội dung vào bộ nhớ cache nhằm tăng tốc độ phân phối nội dung thường xuyên. Nó cũng có thể lưu trữ nhiều trang web sử dụng cùng một tài nguyên phần mềm và phần cứng (virtual hosting), đồng thời giới hạn tốc độ phản hồi cho từng khách hàng.
Bên cạnh việc lưu trữ các trang web truy cập từ Internet, web server còn có thể giao tiếp trong các mạng cục bộ.
Những Lưu Ý Khi Sử Dụng Web Server
Nếu bạn quyết định tạo một web server tại máy tính cá nhân, cần lưu ý hai điều cơ bản:
- Cấu Hình Mạnh Mẽ: Máy tính cần có khả năng xử lý lưu lượng lớn và dung lượng lưu trữ lớn.
- Liên Tục Hoạt Động: Hiệu suất máy tính phải luôn ổn định, vì người dùng có thể truy cập vào bất kỳ lúc nào.
Câu Hỏi Thường Gặp
Có thể sử dụng web server để tạo mạng nội bộ (intranet) không? Có, web server có thể lưu trữ và phân phối tài nguyên cho các thiết bị trong mạng nội bộ.
Web server có thể lưu trữ ứng dụng di động không? Có, web server có thể cung cấp API backend và lưu trữ file cài đặt cho ứng dụng di động.
Web server có thể quản lý các dịch vụ web khác không? Web server có thể tạo và quản lý các dịch vụ web khác nhau, bao gồm API và dịch vụ lưu trữ website.
Tóm lại
Hy vọng bài viết đã cung cấp cho độc giả cái nhìn tổng quan về web server, từ khái niệm đến chức năng và các loại phổ biến hiện nay. Nếu có thắc mắc gì về web server, hãy để lại câu hỏi ở phía dưới để được giải đáp.
